Γράφει ο David Auerbach | PhD in physics in Göttingen
20 χρόνια στο Ινστιτούτο Max Planck για τη Δυναμική των Ρευστών, με ενδιάμεσες παραμονές στο CALTECH, ΗΠΑ, στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας, στο TU-Eindhoven και στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο του Graz. Επί του παρόντος: λέκτορας στο PH-Weingarten και δάσκαλος σε σχολεία Waldorf.

Το καλοκαίρι του 2023, το περιοδικό Scientific American δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με τον εκπληκτικό συγχρονισμό των ηλεκτρο-εγκεφαλογραφημάτων σε ανθρώπους και ζώα στο πλαίσιο καταστάσεων που απαιτούν συνεργασία. Πρόκειται για έναν τομέα έρευνας που εγείρει εκτεταμένα ερωτήματα.

Ένα μεγάλο μέρος της καθημερινής μας ζωής δεν το περνάμε μόνοι μας αλλά με άλλους. Όταν μοιραζόμαστε σκέψεις ή συναισθήματα με άλλους, όταν παίρνουμε αποφάσεις από κοινού ή συμμετέχουμε σε συνεργατικές δραστηριότητες, αναγνωρίζουμε αμέσως ότι αυτές οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις συχνά φέρνουν εντελώς νέα στοιχεία. Ένα απλό μπόνους είναι όλη η ζεστασιά και η αποφασιστικότητα που νιώθουμε όταν εργαζόμαστε με άλλους σε ένα κοινό έργο. Όσον αφορά στην πνευματική εργασία, ο Steiner μίλησε για το αποτέλεσμα, όταν οι άνθρωποι διαλογίζονται συνεργατικά (όχι απαραίτητα στο ίδιο δωμάτιο). Είπε ότι τα αποτελέσματα δεν πολλαπλασιάζονται αλλά αυξάνονται εκθετικά με τον αριθμό των συμμετεχόντων.[1] Περισσότερο από 20 χρόνια πριν, οι επιστήμονες άρχισαν να αναρωτιούνται αν η δραστηριότητα στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια συνεργατικών δραστηριοτήτων μπορεί να μετρηθεί με σύγχρονα όργανα.[2]

Νευρώνες που χορεύουν

Οι ερευνητές ανακάλυψαν νωρίς ότι τα εγκεφαλικά κύματα των ανθρώπων που μιλούν ή μοιράζονται μια εμπειρία συγχρονίζονται.[3] Οι νευρώνες σε αντίστοιχες θέσεις σε διαφορετικούς εγκεφάλους πυροδοτούνται ταυτόχρονα, δημιουργώντας ταιριαστά μοτίβα, όπως οι χορευτές που κινούνται σε συνεργασία. Οι ακουστικές και οπτικές περιοχές του εγκεφάλου ανταποκρίνονται με παρόμοιο τρόπο σε σχήματα, ήχους και κινήσεις, ενώ οι περιοχές του εγκεφάλου ανώτερης τάξης συμπεριφέρονται παρόμοια σε πιο απαιτητικές εργασίες, όπως το να βγάλουμε νόημα από κάτι που βλέπουμε ή ακούμε.

Πιο πρόσφατα, ανακαλύφθηκε ότι ο συγχρονισμός μεταξύ ομάδων ανθρώπων ήταν σημαντικά υψηλότερος όταν τα άτομα συνεργάζονταν μεταξύ τους από ό,τι όταν ανταγωνίζονταν.[4] Σε μια άλλη μελέτη, εκείνοι που άκουγαν και κατέβαλαν τη μεγαλύτερη προσπάθεια να καταλήξουν σε συναίνεση (και όχι εκείνοι που μιλούσαν περισσότερο), ήταν εκείνοι των οποίων οι εγκέφαλοι συγχρονίζονταν πρώτοι με τους εγκεφάλους των άλλων, προωθώντας τον συγχρονισμό στην ευρύτερη ομάδα. "Μιλώντας ο ένας στον άλλον και καταλήγοντας σε συναίνεση ως ομάδα, οι εγκέφαλοι των συμμετεχόντων ευθυγραμμίστηκαν"[5]. Ο συγχρονισμός έχει συνδεθεί με υποκειμενικές αναφορές κοινωνικής σύνδεσης, δέσμευσης και συνεργατικότητας, καθώς και με εμπειρίες κοινωνικής συνοχής και "συγχώνευσης εαυτού και άλλων". [6]

Ο συγχρονισμός ως βάση της συνείδησης;

Σε ένα πρόσφατο ομαδικό πείραμα (με 49 άτομα!), οι συμμετέχοντες που αντιλαμβάνονταν ότι είχαν υψηλό κοινωνικό κύρος, μιλούσαν συχνότερα και έδιναν σήμα δυσπιστίας στους άλλους. Στις ομάδες τους, υπήρχαν άνισες ποσότητες ομιλίας και χαμηλότερη νευρωνική ευθυγράμμιση. Αντίθετα, οι συμμετέχοντες με κεντρική θέση στα κοινωνικά δίκτυα του πραγματικού τους κόσμου, ενθάρρυναν τους άλλους να μιλήσουν και επέφεραν μεγαλύτερη νευρωνική ευθυγράμμιση στις ομάδες τους. Οι κοινωνικά κεντρικοί συμμετέχοντες είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες να ευθυγραμμιστούν νευρικά με τους άλλους στις ομάδες τους.[7]

Τέλος, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι στις περισσότερες από αυτές τις μελέτες τέθηκε ένα σημαντικό ερώτημα: είναι ο εγκεφαλικός συγχρονισμός η βάση για την ανθρώπινη αλληλεπίδραση; Αν ναι, ο συγχρονισμός μπορεί να θεωρηθεί ως η πτυχή του εγκεφάλου που καθιστά δυνατή την κοινωνική αλληλεπίδραση - ή την αντικατοπτρίζει. Ακόμη πιο ριζοσπαστική από αυτή τη θέση, ο συγχρονισμός μεγάλης κλίμακας της νευρικής δραστηριότητας έχει προταθεί ως η νευρική βάση της ίδιας της συνείδησης [8].

©2024 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΝΘΡΩΠΟΣΟΦΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Αναφορές

1. Rudolf Steiner, Esoteric Lessons 1913–1923, CW 266/3 (Great Barrington, MA: SteinerBooks, 2008), lesson on October 13, 1922.
2. Blood flow or electrical and magnetic activity are the most commonly used methods for neurological studies. Blood flow is usually measured with functional magnetic resonance imaging (fMRI), which detects changes in blood flow in the brain to identify active areas. Electrical/magnetic activity is measured with electroencephalography (EEG)/ magnetoencephalography (MEG), which records the electrical/magnetic activity of the brain via sensors on the scalp. Electrical impedance tomography (EIT) also uses electrical currents to create images of the brain, but the apparatus is much more compact.
3. Synchrony resulting from “hyperscanning” (recording of two or more persons/organisms). Although synchrony between an organism and a stimulus (e.g., symphony orchestra), that is, between parts of one brain and the person’s other organs can also show synchrony, this is not what is meant here.
4. X. Wang, R. Shi, X. Wu, J. Zhang, “Decoding Human Interaction Type from Inter-brain Synchronization by Using EEG Brain Network,” IEEE J Biomed Health Inform. (Nov. 2, 2023).
5. L. Denworth, “Brain Waves Synchronize when People Interact,” Scientific American (July 1, 2023).
6. Α. L. Valencia & T. Froese, “What binds us? Inter-brain neural synchronization and its implications for theories of human consciousness,” Neuroscience of Consciousness (2020).
7. Α. Sievers, C. Welker, U. Hasson, A. M. Kleinbaum & T. Wheatley, “Consensus-building conversation leads to neural alignment.”
8. Α. L. Valencia & T. Froese, “What binds us? Inter-brain neural synchronization and its implications for theories of human consciousness,” Neuroscience of Consciousness (2020).